Delen
Annelies: “Ik ben Annelies. Ik ben 35. Ik woon in Nijmegen. Ik hou van dansen, zingen, koken en naar concerten gaan. Ik ben niet ziek. Ik ga hier niet dood aan. Ik ben ook niet te genezen. Dit is ook echt niet te veranderen. Maar maatschappelijk gezien kan er wel heel veel veranderd worden voor intersekse. Juist dat de maatschappij meer accepteert dat er meer diversiteit is in sekse, dan we normaal gesproken leren en begrijpen.”
Angelique: “Aan het woord is Annelies, nu 35 jaar. Annelies is intersekse. Ze is geboren zonder baarmoeder. Is ze daarom minder vrouw? Of is ze daarom man? De medische wereld heeft hier vaststaande ideeën over: mannen beschikken over XY chromosomen, vrouwen over XX.
Maar dat klopt dus niet altijd, want Annelies heeft XY-chromosomen. Ze is opgegroeid als meisje en tot haar 17e vermoedde niemand dat zij niet aan deze norm voor vrouwen voldeed.
Er bestaan veel vormen van intersekse. Soms wordt het ontdekt bij geboorte, soms pas als iemand veel ouder is en in sommige gevallen ook helemaal niet.
Annelies wil best uitleggen hoe het lichamelijk bij haar zit, maar blijf er niet op hangen. Veel belangrijker is wat zij heeft meegemaakt en hoe ze is behandeld.”
Annelies: “Ik zou eigenlijk willen dat intersekse verdwijnt. Want het is een hokje dat gemaakt is door anderen om ons te duiden als ‘goh, dit is anders dan wat wij van een normale man of een normale vrouw verwachten’.
Ik ben geboren met XY-chromosomen. En als ik dat aan mensen vertel vinden ze dat héél erg vreemd. Juist omdat we zo geleerd worden om over gender en over sekse en over geslacht te denken vanuit een heel medisch-biologisch kader. Ik zie intersekse zelf meer als een sociaal fenomeen.”
Angelique: “Dit is ‘Komt een mens bij de dokter’. En ik ben Angelique Houtveen. In deze podcast horen we verhalen uit de spreekkamer. Intieme, ontroerende en opzienbarende
verhalen. Van mensen die lang niet altijd de hulp krijgen die ze nodig hebben.
Intersekse is de doorleefde ervaring van mensen die geboren zijn met een lichaam dat niet past bij de maatschappelijke verwachting van man of vrouw. Zo luidt de officiële definitie.
En om verwarring te voorkomen: intersekse is dus iets anders dan transgender.”
Annelies: “Waar het heel erg op neerkomt is je leert op school dat je geboren kan worden met geslachtskenmerken die passen bij een man of die passen bij een vrouw. En dat is een heel duidelijke scheiding. En daar zit niks tussen. Dat klopt niet. Geslachtskenmerken komen op heel veel verschillende manieren voor.
Intersekse gaat heel erg over van nou ja, als je, hoe reageert de maatschappij als je met zo’n lichaam geboren wordt? Wat wat ervaar je dan? Dat bepaalt dat je intersekse bent.”
Angelique: “Een korte schets van haar achtergrond: Annelies groeide op in een dorp, hartje biblebelt. Een conservatieve omgeving, maar haar ouders zijn ruimdenkend. Het afweersysteem van Annelies werkt niet goed, waardoor ze snel infecties krijgt. De oorzaak van deze aandoening is onbekend. Als puber is ze veel ziek, waardoor ze vaak niet naar school kan. Feesten en uitgaan is er voor haar niet bij. Het maakte haar serieuzer dan leeftijdgenoten.”
Annelies: “Dat was een best een eenzamere tijd. Op een gegeven moment was ik zo weinig aanwezig dat toch veel van mijn vrienden er niet meer waren.
Want ja, puberteit is ook een tijd dat alles snel gaat. En de meeste mensen sowieso elke paar weken nieuwe vrienden hebben en, dit soort dingen wisselen.”
Angelique: “Haar vriendinnen zijn bezig met vriendjes. Iets dat veraf staat van Annelies: zij voelt zich niet seksueel aangetrokken tot anderen.
Ondertussen begint ze na te denken over het feit dat ze nog geen menstruatie heeft. Hoe komt het toch dat ze nog altijd niet ongesteld is, vraagt ze zich af. Is er misschien iets mis? De artsen die ze in het ziekenhuis treft, kijken niet verder.”
Annelies: “In die periode dat ik vaker naar het ziekenhuis ging omdat ik veel ziek was, werd er nog wel eens gevraagd van: ‘goh, ben je al ongesteld’? ‘Nee’. ‘Nou ja, dat komt nog wel. Dat is omdat je te veel ziek bent. Daardoor komt het niet op gang’.
Angelique: “Annelies gaat op haar zestiende naar het volwassenenonderwijs en is daar veel beter op haar plek. Ze begint na te denken over ‘intersekse’. Een aantal jaar geleden heeft ze een speelfilm over het onderwerp gezien die indruk heeft gemaakt. Zou zij misschien ook zo zijn?”
Annelies: “Het was niet echt een heel erg aanwezig gevoel van ‘er klopt iets niet’. Het is er natuurlijk meerdere malen over gegaan in het ziekenhuis. Ik dacht ook van: ‘ja, als zij zich er geen zorgen over maken, zal ik me er ook geen zorgen over hoeven maken’. Totdat ik, ja, dus bijna 17 was, en dacht van ‘volgens mij wordt het nu toch tijd om er wel eens fatsoenlijk naar te gaan laten kijken’.
Op mijn 17de ben ik dus naar mijn huisarts gestapt. En heb gezegd: ‘goh, ja, zit het er allemaal wel? Klopt het allemaal wel? Want ik geloof het ondertussen niet meer’. En nou ja, daar was de huisarts wel even verbaasd van.
De huisarts wilde me eerst op hormonen zetten om dat op gang te brengen. En toen zei mijn moeder: ‘Dat gaan we niet doen. Ze is al zo veel ziek geweest, we gaan niet zomaar die hele hormoonhuishouding door de war gooien. Daar moet eerst gewoon goed naar gekeken worden’. Dus toen ben ik verwezen naar een specialist.
Angelique: “Annelies wordt doorverwezen naar de afdeling kinderendocrinologie.”
Annelies: “Bij dat eerste gesprek werd er dus eigenlijk gevraagd: ‘Nou, wat is er aan de hand?’ Moest ik me uitkleden, werd er gekeken naar mijn beharing, die ik niet had. Werden er wat vragen gesteld. Werd er gezegd: ‘Oké, we gaan een bloedonderzoek doen’. Ze haalde er een specialist bij. Die kwam ook nog een keer kijken. Keek ook nog onder mijn oksels. Bloed werd opgedragen dat geprikt moest worden. Ik moest vervolgens een echo laten maken van mijn buik. En weer naar huis.
Angelique: “De uitslag krijgt Annelies telefonisch, wordt haar verteld. Maar als ze gebeld wordt, krijgt ze de vraag of ze langs wil komen.”
Annelies: “Nou, op het moment wist ik dat het niet goed was. Want ik had al gerekend op geen baarmoeder tegen die tijd. Want dat zou je nog wel via de telefoon kunnen doen vond ik. Ik weet niet hoe ik dat bedacht had. En toen dacht ik: ‘o, en dan heb ik waarschijnlijk ook geen eierstokken’. Dit is letterlijk hoe ik het bedacht heb in de auto onderweg naar het ziekenhuis.”
Angelique: “Haar voorgevoel klopt, de uitslag is een harde boodschap: Annelies heeft geen baarmoeder en geen eierstokken. De arts tegenover haar doet erg haar best om goed uit te leggen wat intersekse is. Ze heeft het gesprek ingepland tijdens de lunchpauze, zodat er genoeg tijd is. En vooraf heeft ze een tekst opgesteld met alle informatie.”
Annelies: “En toen heeft ze helemaal uitgelegd hoe het in elkaar stak met, ja, geslachtsontwikkeling, waar ik al veel van wist, want: biologielessen. En wat er dan met mij gebeurd was. In mijn geval bleek dus ook dat ik XY-chromosomen heb. De vorm die ik heb van intersekse wordt Androgeen Ongevoeligheid Syndroom genoemd. Ik reageer dus volledig niet op androgenen. Dus op testosteron.
Maar er zijn zo’n 40 verschillende vormen. Dus alleen iets van één vorm afweten, helpt je eigenlijk heel erg weinig. En dan heb je ook nog eens heel veel verschillen binnen al die verschillende vormen. Ik heb dat ik volledig niet reageer op testosteron. Er zijn ook mensen die gedeeltelijk wel reageren op testosteron. En er zijn dus mannen die Androgeen Ongevoeligheid Syndroom hebben. Er zijn vrouwen die Androgeen Ongevoeligheid Syndroom hebben. Er zijn non-binaire personen die Androgeen Ongevoeligheid Syndroom hebben.”
Angelique: “Annelies krijgt te horen dat ze wel testes heeft, oftewel teelballen. Maar omdat het lichaam van Annelies niet reageert op testosteron, zijn die niet ontwikkeld. Om die reden heeft ze ook geen oksel- en schaamhaar. De testes zitten in haar buik, op de plek waar je eierstokken zou verwachten.
Wat er vervolgens gebeurt, zal ze haar hele leven met zich meedragen.”
Annelies: “Ik heb de uitleg gekregen. Toen werd er ook meteen verteld dat mijn testes verwijderd zouden moeten worden, omdat ik anders kanker zou krijgen. Dit heb ik zwart op wit staan. Er is ondertussen gebleken dat dat niet klopt. Mijn kankerrisico was altijd zeer laag. Er werd dus gezegd: ‘Je krijgt kanker, dus die moeten verwijderd worden’. Nou ja, dan zeg je op zo’n moment: ‘Oké’. Dit was een half uur nadat ik erachter kwam dat mijn hele lijf toch wel heel erg anders in elkaar zat, dan ik op had gerekend. Het werd me gewoon verteld: ‘Dit gaat gebeuren. Punt’.”
Angelique: “Annelies krijgt geen tijd om de diagnose te laten bezinken. Ze moet zich meteen melden bij de kinderuroloog. Waar ze op een kille, klinische manier behandeld wordt.”
Annelies: “Dat was een stuk minder plezierig dan de arts die zo vriendelijk, rustig uitleg gaf. Nou ja, die liet me uitkleden waar mijn ouders bij waren. Ramde alle instrumenten op plaatsen waar je het nou niet zo plezierig vindt om instrumenten geramd te krijgen. vertelde me dat hij de operatie ging uitvoeren. En dat was het eigenlijk. Ik kon weer naar huis wat hem betreft.”
Angelique: “Alles wordt voor Annelies besloten, alsof er maar één weg is die bewandeld kan worden. Er wordt haar meegedeeld dat tijdens de operatie ook bekeken wordt of haar vagina wel groot genoeg is voor penetratie. Niemand vraagt of ze dat wel wil en daar behoefte aan heeft.
Vervolgens krijgt ze een doorverwijzing naar een gespecialiseerde psycholoog.”
Annelies: “Ja, dat was héél raar. Vooral met die psycholoog heb ik een gesprek gehad. Die raadde me aan om er met niemand over te praten. Vervolgens ik wist dus dat er een operatie moest komen. Ik maakte me enórm veel zorgen over dat ik kanker had. Want ze hadden ook gezegd dat het heel laat was dat het bij mij ontdekt werd. Vervolgens heb ik die psycholoog dus meerdere malen gesproken. Eigenlijk kwam daar heel weinig uit, want ik had geen zin om hierover te praten. Het was vooral heel erg gericht op het versterken van mijn genderidentiteit. Want als je als meisje hoort: ‘Goh, wat je altijd gehoord hebt over hoe vrouwen, wat vrouwen zijn, dat dat dan allemaal niet klopt, ja, dat had wel een impact op me’.
En daar daar rekende ze ook wel op dat dat een impact zou hebben. Dus zij bleef maar zeggen: ‘Ja, maar je bent wel echt een meisje. Jij bent zelfs een supergirl, want van jou zouden ze geen man kunnen maken omdat je niet op testosteron reageert. En daar werd ik eigenlijk alleen maar nijdig van’.
Ik dacht: ‘Ik weet hoe ik in elkaar zit. Ik weet hoe het biologisch allemaal zit. Dit is mij verteld’. Ik had op dat moment zoiets van ‘je kunt mij niet meer vertellen van: Ja, maar je bent volledig vrouw’. Ik dacht: ‘Sorry, maar ik heb altijd aan alle kanten geleerd dat als je volledig vrouw bent, dat je dan eierstokken en een baarmoeder hebt en dit en dat, zus en zo.’
Angelique: “Het gaat voor Annelies allemaal veel te snel. Ze heeft nét gehoord wat er met haar aan de hand is. Ze is bang voor de operatie. Het gesprek over gender en identiteit, daar is ze nog helemaal niet aan toe. Ze moet al snel onder het mes, maar ze krijgt de specialist die haar gaat opereren niet meer te spreken.”
Annelies: “Ik ben dus eigenlijk met heel weinig voorbereiding die operatie ingegaan. De arts die de operatie deed had gezegd dat het eigenlijk heel weinig pijn zou doen. Het was een kwestie van met een soort stofzuiger die dingen eruit halen. En dan ging ik weer naar huis dezelfde dag.
Ik moest er een dag van tevoren zijn. Er werd al gepland dat ik een dag langer moest blijven. Ik vond dat al belachelijk. Ik wilde gewoon naar school kunnen. Nou ja, de artsen hebben dus niet gezien ook van tevoren, die operatie is geweest, ik ging onder narcose. En het volgende dat ik weet is dat ik wakker werd met echt verschrikkelijk veel pijn.
De enige reden waarom ik het heb gered om niet te schreeuwen van de pijn was dat er kleine kinderen in die kamer lagen. En ik het niet voor hen nog erger wilde maken. Maar ik heb nooit zoveel pijn gehad.”
Ik was echt aan het creperen. De arts zou langskomen in de uitslaapkamer om te vertellen wat er gebeurd was. Wat ze gevonden hadden. Om een uitslag te geven. Die kwam niet. Hij zou later naar mijn kamer komen. Hij kwam niet. Ik vroeg het uiteindelijk maar aan de zuster. Hij bleek al naar huis te zijn. Toen heeft een collega van hem mijn dossier erbij gepakt en mij zo goed en zo kwaad als het ging nog maar iets verteld. Om 22:00 uur kreeg ik opeens een arts-assistent aan mijn bed om bloed te prikken, omdat ik zo veel bloed verloren zou zijn. Wist ik veel.”
Angelique: “Annelies krijgt allerlei pijnmedicatie, maar niks helpt. Pas als ze morfine krijgt, gaat het ietsje beter.”
Annelies: “De volgende dag wilde ik naar huis. Ik wilde niet nog een moment langer in het ziekenhuis blijven. Dus toen zeiden ze: ‘Ja, maar dan moet je eerst van de morfine af’. ‘Oké’. ‘Ja, dan moet je wel kunnen staan’. ‘Oké’. ‘En je moet ook kunnen lopen’. ‘Oké, ik loop naar huis als het moet. Ik ga’.
Er is geen enkele mogelijkheid waarop ik hier nog een seconde langer blijf. En op het moment dat ik naar huis zou gaan is die arts die de operatie heeft gedaan nog langsgekomen. Om me op mijn donder te geven dat ik had gevraagd om een uitslag en zijn collega daardoor later naar huis is gegaan.”
Angelique: “In shock gaat Annelies naar huis. Wat is er met haar gebeurd? Hoe kan dit? Omdat ze bijna achttien is, gaat ze van de kinderendocrinoloog naar de gynaecoloog. Er is beloofd dat Annelies dan eindelijk meer te horen krijgt over het verloop van de operatie.”
Annelies: “Die zou mijn uitslag geven. En de gynaecoloog zei: ‘Ja, die heb je al gehad bij het eerste gesprek.
Ik ben héél erg boos hierover.
Ik heb geen idee of er iets is misgegaan. Ik heb geen idee wat er is gebeurd. Ik heb nooit een antwoord gekregen. Drie jaar later heb ik die gynaecoloog daar nog vragen over gesteld. Ik was echt van slag. Het enige wat zij mij wist te vertellen was dat ik me normaal moest kunnen gedragen. Zij sprak ook normaal tegen mij, dus ik moest ook normaal tegen haar praten. Ik deed gewoon heel erg mijn best om een gewoon gesprek te voeren. Terwijl de tranen over mijn wangen liepen.”
Angelique: “Een traumatische ervaring, die ook nog eens keer op keer wordt opgerakeld omdat de gynaecoloog de diepte van haar vagina telkens weer – onnodig – onderzoekt.
Annelies is nu achttien jaar verder en heeft nog altijd pijn van de littekens. Ze wil begríjpen wat er, medisch gezien, is gebeurd – probeert vat te krijgen op wat haar is overkomen. Maar vragen stellen levert niets op. Ze vangt telkens bot.”
Annelies: “Ik heb dat zeker vijf keer aangekaart. Ze hebben het altijd ontkend. Het kon niet dat ik pijn had van die littekens. Dat was allemaal heel mooi gedaan, heel netjes gehecht. Nou, ik heb die hechtingen gezien. Ik denk toch dat als je twee huidstukken tegen elkaar aan zet en er een hoogteverschil van 5 millimeter zit, dat dat niet heel netjes gehecht is. Maar ik ben geen specialist.”
Angelique: “Na deze ingrijpende ervaringen voelt Annelies zich niet langer veilig bij medici. Ze gruwt zelfs van elke aanraking door een arts, zo erg mis is het gegaan.”
Annelies: “Ik heb persoonlijk een enórm wantrouwen tegen alle artsen.”
Angelique: “Omdat de testes zijn verwijderd, moet Annelies een leven lang hormonen slikken. Als zij dat niet doet, kan ze al op vrije jonge leeftijd osteoporose krijgen: botontkalking. Dit is haar destijds niet verteld. Dat ze zo’n grote kans op kanker had en daarom geopereerd moest worden, blijkt achteraf niet waar te zijn. Maar de operatie is niet meer terug te draaien.”
Annelies: “Ten eerste had ik alle opties moeten kunnen bespreken. Ik had goed de tijd moeten hebben om te overwegen wat ik wilde. En zelf die beslissing moeten kunnen nemen. Van die hormoonbehandeling, maar ook van andere behandelingen.”
Angelique: “De hormoonbehandelingen zijn zwaar en hebben wisselend effect. Een tijd lang gaat het goed en lukt het haar om een leven op te bouwen.
Annelies: “In die periode heb ik gestudeerd. Heb ik een onderzoeksmaster gedaan. Heb ik een tijdje in het buitenland gestudeerd. Heb ik gereisd. Mijn energie was op dat moment, en mijn gezondheid was echt een heel stuk beter geworden in die periode. Behalve dat ik wel nog met een aantal stukken zat, met verwerking van wat er was gebeurd.”
Angelique: “Wanneer haar hormoonpreparaat uit de handel wordt genomen, moet ze overstappen op een andere behandeling. Dit verstoort het wankele evenwicht.”
Annelies: “Al die tijd was ik steeds depressiever aan het worden. En was ik heel erg moe. En dit was een periode die eigenlijk in mijn leven heel erg leuk had moeten zijn. Ik was net afgestudeerd. Ik had een echte baan, die ik zó enorm graag wilde gekregen. Ik was net gaan samenwonen met mijn, ondertussen mijn ex. Allemaal heel leuke dingen. En die hormonen vielen weg en ik viel eigenlijk in een enorm diep zwart gat.”
Angelique: “Annelies krijgt een zware depressie en raakt in een neerwaartse spiraal. Uiteindelijk zoekt ze psychologische hulp.”
Annelies: “Ik heb toen dus aangegeven van: ‘Ik ben suïcidaal’. Ik had echt zoiets van: ‘Als ik nu niet ga praten, denk ik niet dat ik het nog een jaar red’. Want ik had al 2 jaar suïcidaal rondgelopen. Ik dacht echt: ‘Ik haal mijn 30ste niet’.
Angelique: ”Ze gaat in therapie, bij meerdere psychologen. Ze krijgt ook groepstherapie. En EMDR: een intensieve traumabehandeling voor wat haar in het ziekenhuis is overkomen.”
Annelies: “Op het moment dat ik ging praten over wat daar gebeurd was, schrok iedereen. Dat ze echt dachten: hoe kunnen dit soort dingen gebeuren in Nederland?”
Angelique: “Na vier jaar intensieve therapie gaat het beter met Annelies. Nog altijd weten maar heel weinig mensen dat ze intersekse is. Ze is er niet open over.
Totdat tijdens de eerste Utrecht Canal Pride een intersekse boot meevaart: vrienden hebben een plekje over op de boot. Of Annelies mee wil? Ze stemt toe. Dit wordt haar coming out, besluit ze. Met bibberende knieën laat ze een T-shirt maken met de opdruk: Intersexy.”
Annelies: “Ik vond het doodeng om hem aan te trekken, al de avond van tevoren. Ik heb hem aangedaan, naar die boot gegaan. Ik had nog mijn jas aan. Ik vond het doodeng om mijn jas uit te doen.
En dan sta je daar tussen mensen, ik kende er heel veel wel in ieder geval een beetje, die héél, die echt geweldig zijn. Die heel ruimdenkend zijn. En ik vond het nog steeds dood- en doodeng. Nou ja, op een gegeven moment toch maar die jas uitgedaan. En toen ging op een gegeven moment de muziek ging aan en we gingen varen. En toen werd het feest. En ja, toen was dat eigenlijk, die spanning weg.
Op dat moment voelde het gewoon echt alsof er een enorme last van mijn schouders was afgevallen. Alsof het echt bevrijding was. En toen dacht ik: en dan nemen we bij deze ook de volgende stap. Want ja, nu waren het wildvreemden, maar er zaten ook veel mensen toch wel in mijn persoonlijke kring, die dit nog niet wisten. Dus ik heb een foto laten nemen van mezelf met dat shirt. Dat het echt duidelijk was dat ik het was, en ik heb het op Facebook gezet. En toen dacht ik: en nu ben ik klaar. Nu weet iedereen het. Of kan iedereen het weten. En de wereld verging niet.”
Angelique: “LHBT, lesbische vrouwen, homo mannen, bi en transgender personen, die begrippen krijgen steeds meer bekendheid. Maar de meeste mensen hebben nog nooit van intersekse gehoord. Dat is te merken aan de reacties op Facebook.”
Annelies: “Ja, vooral enthousiaste reacties. En wat goed. En wat tof. En eigenlijk ook verder heel veel mensen die er heel weinig boodschap denk ik aan hadden. Want bijna niemand weet wat intersekse is.
Dus niemand reageert hier geschokt op. Ik kan dit midden op de Dam schreeuwen: ik ben intersekse. En iedereen denkt: ‘Ja, leuk voor je. Kun je nou even je mond dichthouden? Je verstoort de duiven’. Mensen hebben geen idee wat het is over het algemeen.”
Angelique: “Nu zet Annelies zich actief in voor het verbeteren van de positie van intersekse personen in de maatschappij. Via haar werk ondersteunt ze organisaties in het buitenland die pleiten voor mensenrechten voor de intersekse gemeenschap bij de Verenigde Naties.
Ze vertelt dit verhaal om meer begrip te creëren.”
Annelies: “Soms is ook wel eens een beetje vermoeiend. Want je bent constant aan het uitleggen, nog steeds. Mensen weten: ik ben intersekse, ik praat daarover, dus als ze vragen hebben, komen ze naar mij. Maar dat betekent soms ook dat je op een avond dat je gewoon lekker wilt gaan stappen opeens een uur voorlichting aan het geven bent over intersekse.”
Angelique: “Het gaat goed met Annelies. Ze is goed ingesteld op de hormoonmedicatie. Ze heeft net haar eerste huis gekocht en heeft fijne vrienden. Relaties heeft ze wel gehad, maar ze wil voorlopig single blijven.”
Annelies: “Nee, ik heb op het moment geen relatie. Een van de dingen die ik zeker op het moment dat ik bezig ben gegaan met dat trauma verwerken, die ik moeilijk ben gaan vinden is aanraking. Medische aanraking vind ik echt heel erg moeilijk. Maar ook gewoon qua die nabijheid is iets wat er op het moment niet inzit.
Ik vind het soms echt al lastig als een vriendin me een knuffel geeft. en dan bedoel ik platonische relaties, vriendschappelijke relaties. Daarbij fysiek contact vind ik soms al moeilijk. De optie die ik daar anders voor heb is dronken zijn, en dat is toch niet hoe ik mijn leven wil leiden.
Mijn geduld is echt héél erg snel op voor dat soort dingen. Ik ben eigenlijk van nature heel erg lief en zorgzaam, maar dan denk ik: ‘Dit benauwt me, ik heb hier geen zin in. Laat me met rust’. Ik mag nu voor mezelf zorgen en voor mezelf leven. En ik heb geen behoefte om dat te veranderen.”
Angelique: “Je hoorde Annelies. Meer weten over deze podcast? Kijk dan op komteenmensbijdedokter.nl. Je vindt hier uitgebreide informatie. Over hoe je de zorg krijgt die je nodig hebt. Deze podcast is een initiatief van de Alliantie Gezondheidszorg op Maat. Mijn naam is Angelique Houtveen.”