“Vier hoe iemand met autisme de wereld ziet”

Jana (27) werkt als copywriter bij een marketingbedrijf in Antwerpen. Twee jaar geleden werd er autismespectrum-stoornis (ASS) bij haar vastgesteld. In 2020 startte ze haar blog Magical Atypical, waar ze op een positieve manier schrijft over de mooie en bijzondere kanten van autisme. We spraken Jana over haar blog, over de misvattingen waar je als vrouw met ASS mee te maken krijgt en de zoektocht naar jezelf.

“Waarom val ik tijdens een groepsgesprek stil?”

Er was altijd het vermoeden dat Jana ASS had. Toch duurde het lang voordat ze naar een expert ging. ‘Ach, iedereen heeft wel iets’, dacht ze. Maar er bleef iets wringen.

“Waarom kan een simpel uitje naar de stad mij zo uitputten? Dat is niet normaal. Ik zou juist graag met veel vriendinnen tegelijk moeten willen afspreken? Of waarom val ik tijdens een groepsgesprek stil, zelfs als ik met mensen ben die ik heel goed ken, en kan ik alleen meer denken: ‘Ik wil hier weg’?”

“Alle verwachtingen die er van mij waren vielen weg.”

Een ingrijpende gebeurtenis in 2019, de scheiding van haar ouders, zorgt dat Jana toch hulp zoekt. Ze heeft gesprekken met een psycholoog die Jana aanraadt naar een expert op het gebied van ASS te gaan. Op basis van enkele tests wordt de diagnose van autisme vastgesteld. Het voelt voor Jana alsof er een masker afvalt. Ze heeft niet meer het idee dat ze de schijn hoeft op te houden of zichzelf moet aanpassen aan anderen. 

“Het leek alsof alles eruit kon. Dat was heel vreemd, maar alle verwachtingen die er van mij waren vielen weg. Ik hoefde bijvoorbeeld voor mezelf niet meer de schijn op te houden van het idee van de ‘happy family’ en mocht gewoon overstuur zijn na te veel prikkels of na een wijziging in de planning. Dat ik al die verwachtingen kon loslaten, was ook een heel emotioneel moment.”

“De uitvoering van mezelf was te saai voor de innerlijke ik.”

“Sinds de diagnose ben ik echt een ander persoon geworden. Voor de diagnose was ik negatief ingesteld. Ik at wel gezond en ik sportte ook wel, maar dat was meer omdat ik het idee had dat dat moest. Nu ben ik veel positiever ingesteld. Sport en gezond eten maken echt deel uit van mij en mijn leven, omdat ik het belangrijk vind en het me helpt ontspannen. Kort samengevat, was de uitvoering van mezelf te saai voor de innerlijke ik. ”

Bij meisjes en vrouwen wordt ASS vaak niet of pas veel later herkend. Zo ook bij Jana. Eigenschappen die ze nu duidelijk kan kenmerken als ASS, werden altijd als negatief gezien. Zo was ze volgens anderen te perfectionistisch en verlegen. Maar volgens Jana is er nog een andere reden voor de relatief late diagnose: “Ik denk dat wij als vrouwen heel goed zijn in het oppikken van gedrag van anderen, van mensen die geen ASS hebben. Wij zien dat, leren dat aan en kopiëren dit gedrag. Dus ik denk eigenlijk dat we onszelf in de weg zitten op dit gebied, omdat we dit zo goed kunnen.”

“Het is onmogelijk is om te zien of iemand ASS heeft.”

Jana krijgt regelmatig te maken met misvattingen over ASS. 

“De belangrijkste misvatting blijft: ‘Je ziet er helemaal niet autistisch uit’. Omdat ik ervoor kies om make-up te dragen, mijn haar te doen en een mooie blouse te dragen? Dat is puur voor mezelf. Als ik vraag: beschrijf dan eens een persoon met ASS? Dan krijg ik altijd hetzelfde antwoord: een puberjongen, die de hele dag games speelt, die verslaafd is aan energy drinks en die zijn kamer niet uit komt. Door dit stereotiepe beeld houden mensen het niet eens voor mogelijk dat er vrouwen zijn met autisme.”

“Mensen met ASS zien er allemaal anders uit. Het is dus onmogelijk om te zien of iemand ASS heeft of niet. Daarnaast is autisme iets om trots op te zijn. Vaak wordt er negatief over gedacht of bekeken hoe het ‘opgelost’ kan worden. Maar het valt niet op te lossen, mensen moeten ermee leren leven en omgaan. Aanvaard wat er allemaal in jouw hoofd kan omgaan en vier hoe iemand met autisme de wereld ziet.” 

“Ik wil in mijn blog het magische en positieve benadrukken.”

Jana is sterk bezig met zelfontplooiing en het ontwikkelen van zichzelf. Dit is niet altijd even makkelijk en blijft een proces, waar ze anderen graag bij helpt. Daarom begon ze haar blog Magical Atypical afgelopen jaar. Op deze manier wil ze vrouwen met ASS helpen. 

“Ik wilde met dit onderwerp, vrouwen met ASS, al langer iets doen. Het voelde bijna als een soort verplichting en ik besloot een blog te starten. Ik wil handvaten aanbieden en tips en erkenning geven.”

“Het is normaal dat het even duurt, voordat je jezelf volledig accepteert zoals je bent. Maar het is de moeilijke en soms lange reis echt waard. Zie jouw capaciteiten als iets bijzonders die iets toevoegen aan deze soms grijze, saaie wereld. Wees jezelf is zo een cliché, maar het is echt zo. Dit is soms makkelijker gezegd dan gedaan, maar jouw talenten gaan veel verder dan autisme. Je staat er niet alleen voor, want er zijn veel andere vrouwen met autisme.”

“In de toekomst wil ik vooral verschillende samenwerkingen aangaan. Door interviews met vrouwen met ASS te houden. Of door bedrijven in de spotlight zetten die ons op een positieve manier helpen, bijvoorbeeld door kleding zonder naden te maken die minder prikkels veroorzaken. Mijn enige doel is om mensen te inspireren, ook al is het maar één persoon. Just live your magical life.”

Bezoek Jana’s blog Magical Atypical

Bekijk de Instagram van Magical Atypical